De PIANOo MVI Roadshow ging op 4 maart van start bij het Ministerie van Defensie. Inkopen met impact staat bij de Rijksoverheid en dus ook bij Defensie hoog op de agenda. Immers, maatschappelijk verantwoord inkopen is essentieel voor het behalen van de doelstellingen van Defensie zoals: in 2030 minstens 20% minder afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen dan in 2010, en 50% van de energie op kampementen duurzaam opwekken. Lees hier meer over onze doelstellingen.
Maatschappelijk Verantwoordelijk Inkopen (MVI) is belangrijk, maar het wordt in de praktijk nog te weinig toegepast. Daarnaast is het belangrijk om de MVI-doelstellingen (of in internationaal verband: de Sustainable Development Goals) concreet te maken in je aanbestedingen om ze in de uitvoering van het contracten te meten en monitoren.
PIANOo en het Expertisecentrum Aanbesteden van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat organiseren daarom in maart en april in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken twaalf bijeenkomsten voor de inkopers bij de Inkoop Uitvoeringscentra (IUC’s) en Specifieke Inkoop Centra (SIC’s).
MVI BIJ DEFENSIE
MVI is ook voor Defensie erg belangrijk. Allereerst vanuit de missie: Vrede, Vrijheid en Veiligheid (SDG16). Dat staat voorop, evenals Veiligheid, Kwaliteit en ARBO. Daarnaast dragen SDG’s als vermindering van gebruik van fossiele brandstoffen, het stimuleren van ketenverantwoordelijkheid van bedrijven of een circulaire economie ook bij aan het bereiken van onze missie. Sommige van deze doelstellingen (zeker wanneer die betrekking hebben op energie en innovatie) hebben een directe impact op ons primaire proces. Wij waren dan ook blij dat de roadshow bij ons van start ging.
Diederik Heij van PIANOo zorgde ervoor dat de show vervolgens ook bleef doorgaan. De bijeenkomst startte met een korte introductie van Hans Dussel, onze directeur Inkoop. Hij vertelde dat Defensie al goed op weg is, maar dat er ook nog veel te winnen is. En ja, het is belangrijk, maar ook erg leuk om te doen. Alleen vergeten we dat nogal eens aan onze collega’s te vertellen. Dat is toch gewoon ons werk? Be good and tell it!
BEREN OP DE WEG
Hans ging daarna het gesprek aan met Ivo Bonajo. Ivo is, vanuit het Ministerie van BZK, opdrachtgever voor deze roadshows. De vraag van Ivo was welke beren op de weg Hans zag bij het implementeren van MVI binnen Defensie. Dat zijn de beren met de namen: Kan niet, Mag niet en Kost teveel. Het laatste is bij Defensie gelukkig een kleiner beertje. Wij doen namelijk aan Life Cycle Management en kunnen dus doorrekenen dat hogere aanschaf kosten weleens kunnen leiden tot lagere levensduurkosten.
De aanbeveling van Ivo sloot hierop aan en was om er aan de voorkant meer tijd en energie in te steken. Anders wordt het een papieren exercitie om een (groen) vinkje te kunnen zetten. Terwijl er zoveel mogelijk is!
MVI IN DE PRAKTIJK
Caroline Waijers en ltkol Erik de Laat presenteerden vervolgens een mooi praktijkvoorbeeld vanuit de opdrachtgeverskant. Vol enthousiasme en passie vertelden zij over de aanschaf van een hybride brandweervoertuig en de weg daar naartoe. Lees hier meer over deze inovatiegerichte aanbesteding..
PIANOo DEELSESSIES
PIANoo heeft zes deelsessies in het MVI pakket. Wij kozen voor MVI in de basis, Opdrachtgeverschap en Ambitieweb.
MVI in de basis
Ruud Scheerder en Diederik Heij, allebei van PIANOo, vertelden over de verschillende MVI-thema’s. Aan het begin van de sessie werd er gepeild bij de deelnemers waar zij tegenaan lopen. Daaruit bleek dat het vooral gaat om draagvlak en dat er andere prioriteiten spelen, daarnaast blijft de vraag; hoe begin ik? De thema’s: milieu, circulair, biobased inkopen, social return, ketenverantwoordelijkheid en innovatie werden toegelicht aan de hand van verschillende voorbeelden. Onder andere het voorbeeld van de energie neutrale kazerne op Aruba kwam voorbij en de tropenkleding bij de Marine die circulair is ingekocht.
De aandachtspunten die Ruud en Diederik meegaven: onderlinge samenhang en een brede inzet van de MVI-thema’s zijn belangrijk om impact te maken. Daarnaast is duurzaamheidswinst voornamelijk te behalen bij de voorbereiding van het inkoopproces.
Opdrachtgeverschap
Niels van Ommen (PIANOo) startte met de rol van de inkoper. Die kan de maatschappelijke verantwoordelijkheid van een organisatie niet in zijn eentje regelen. Daar heeft hij/zij zeker de opdrachtgever bij nodig. Dat bleek ook uit onderzoek dat gedaan is bij andere overheden. Uit datzelfde onderzoek bleek ook de waarde van de informele sturing binnen een organisatie. Uit een kleine toets bleek dat de aanwezigen zowel de formele als informele sturing belangrijk vinden bij het halen van resultaten. Maar eerst moet de formele sturing op orde zijn en de interne beslisketen inzichtelijk zijn.
Niels gaf mee dat er bij de formele sturing aandacht moet zijn voor handhaving, concrete kleinere doelstellingen en er moet een concrete strategie zijn voor structurele bekostiging van trajecten met een MVI-component.
Het ambitieweb helpt je op weg
In deze deelsessie vertelde Meinke Schouten van PIANOo over de impact van het ambitieweb. Het ambitieweb is een visualitatietool dat een gesprek structureert met ambities. De thema’s die hierbij herkenbaar zijn: SROI, ISV, milieu & klimaat, circulair inkoop en MKB. De gedachte van een ambitieweb is om na te denken of de onderwerpen wel impact hebben. Ook moet het resultaat bieden om meer duurzame aanbestedingen te creëren.
Een tip die Meinke gaf, is om een ambitiesessie te houden in de voorbereidingsfase van een aanbestedingsproces. Hoe eerder je in het proces begint hoe meer je duurzaamheidswinst te behalen is. Hier lees je meer over het ambitieweb.
DE WEG NAAR VOREN
De interesse voor deze roadshow was bij Defensie zo groot dat we op 1 april nog een verdiepende sessie voor het Joint Informatievoorziening Commando (inkoop IT) en op 7 april op een verdiepende sessie voor de Luchtmacht) hebben. Mijn dank aan PIANOo voor deze leerzame ochtend en aan onze afstudeerders Emre Deger (onderwerp: SROI) en Tes Postma (onderwerp: ISV)voor de verslagen van de deelsessies.
Wat nog leuk is om te vertellen is dat de roadshow vanuit Defensie werd georganiseerd door Amber Mulder en Ires de Boer, onze twee Rijksinkoop trainees. Het waren overigens ook drie trainees die het concept voor de roadshows bedachten. Amber en Ires gaan, na deze succesvolle bijeenkomst, met nog meer plezier en energie aan de slag met de organisatie voor het Defensie-brede MVO (Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven) congres. Dat vindt plaats op 24 juni van dit jaar. Zoals de naam aangeeft betrekken zij ook onze opdrachtgevers. Inkopers willen inkopen met impact. Dat kan alleen als er een goede samenwerking met een opdrachtgever met ambitie aan vooraf gaat!