Mijn dochter (17) kwam pas bij mij langs. Pap, wil je mij helpen met een opdracht voor Ondernemerschap? Tuurlijk, vraag maar. Ken jij de vijf principes van Effectuation? Nee dus. Dat kon ik niet zo goed hebben en ik ging zoeken op Internet.
De principes van effectuation zijn afkomstig van de Indiase Saras Sarasvathy. Voor haar promotieonderzoek ondervroeg zij een groot aantal ervaren en succesvolle ondernemers. Het bleek dat zij zich lieten leiden door vijf principes en het laat zien dat het mogelijk is om succesvol te ondernemen (in te kopen) zonder daarbij alles aan het lot over te laten of alles in de hand te willen houden
Effectuation principe 1: Bird in hand ofwel Roeien met de riemen die je hebt
Het gaat hierbij om te beginnen met wat je al in huis hebt. Niet alleen geld, maar ook mensen, kennis, materialen. Start met wie je bent, wat je weet, wie je kent en wat he hebt. En dat hoeft niet noodzakelijk met een vooropgesteld doel. Hiermee creëer je zelf je kansen in plaats van te wachten tot er iets voorbij komt en redenen te blijven bedenken waarom iets niet kan.
Effectuation principe 2: Affordable loss
Dit principe is een mooi voorbeeld van Omdenken. Denk niet: “wat kan ik hier mee winnen?”, maar “wat ben ik bereid te verliezen?” ofwel “wat is het mij waard?” We hebben het hierbij dus ook over risicomanagement. Niet zo maar ergens op inspringen, maar een duidelijke afweging maken. Verlies is hierbij niet alleen een geldelijk verlies, maar kan bijvoorbeeld ook imagoschade zijn. Uiteindelijk gaat het om de balans. Wat kan het me opleveren en ben ik bereid dat risico te nemen? Bij de combinatie van het affordable loss-principe met de bird in hand, gaat het er om of je bereid bent je beschikbare middelen in te zetten.
Effectuation principe 3: Lemonade
Dit vind ik een mooie. Dit principe gaat over innovatie. Dat wordt door succesvolle ondernemers niet bereikt door marktonderzoeken (!) of door strategische planningen met kritieke paden. Het gaat juist om het omarmen van onverwachte ontwikkelingen en inzichten. Het is dus het tegengestelde van overal beren op de weg zien. Lemonade staat symbool voor de oplossing; het zorgt ervoor dat je als inkopende organisatie transformeert en innoveert en daarmee relevant blijft voor je opdrachtgevers en de markt.
Hierbij komen begrippen als Serendipiteit en Exaptatie om de hoek kijken. Ik ben vooral geboeid door Serendipiteit: het vinden van iets onverwachts en bruikbaars terwijl je op zoek bent naar iets totaal anders. Exaptatie is overigens het verschijnsel dat iets een andere, maar succesvolle toepassing krijgt, dan waarvoor het oorspronkelijk bedoeld was.
Effectuation principe 4: Crazy quilt
Het crazy quilt principe is de lappendeken van allerlei kleine stukjes die samen naar een goede oplossing leiden. Netwerken en co-creatie zijn hierbij belangrijke begrippen. Hier las ik als eerste het verband met inkoop, omdat het mij deed denken aan wat ik Inkoop 3.0 noem. In het inkoopvolwassenheidsmodel raakt dat aan business gedreven inkoop, aan waarde creatie. Het betekent dat het product of de dienst, niet de visie kan zijn van één persoon, maar meer is dan de som der delen. Het betekent ook: niet eindeloos plannen, maar aan de slag gaan en zien waar je uit komt. Hierbij komt ook de Golden Circle van Simon Sinek om de hoek kijken. Steek de tijd vooral in het Waarom van de samenwerking. Het Wat en Hoe blijven toch steeds veranderen.
Effectuation principe 5: Pilot in the plane
Het vijfde principe van effectuation heeft met HRM te maken (al spreek ik zelf liever van Human Talent Management). Geef mensen de ruimte. Leg hun taken niet vast in procedures, maar beschrijf alleen de algemene kaders. Zo leg je de organisatie niet vast en kun je beter reageren op onverwachte gebeurtenissen (de kansen!). Het is eigenlijk het resultaat van het toepassen van de andere vier principes. Het gaat om het transformeren van passagier in een vliegtuig van een ander, naar het heft in handen nemen en zelf de piloot worden.
Als ik dit teruglees zie ik dat ik onbewust een aantal principes van effectuation ben tegengekomen. Wellicht zie jij die zelf ook om je heen, word je je er steeds bewuster van en ga je ze zelf ook alle vijf toepassen.