Op 11 mei vond het minicongres Internationale Sociale Voorwaarden (ISV) plaats. Locatie was de Rijksacademie in Den Haag. Het congres had de titel: “van vinkje naar impact”. ISV richt zich op het voorkomen en verminderen van risico’s in de internationale keten. Het toepassen van internationale sociale voorwaarden in aanbestedingen stimuleert leveranciers om de omstandigheden in hun keten te verbeteren. Zoals afschaffing van dwangarbeid, slavernij, kinderarbeid en discriminatie.
Nieuwe aanpak
Het congres werd geopend door Gaby Hoof van het MinSZW. Zij vertelde dat sinds 2013 het inkoopkader ISV met regimekeuzes van kracht is. Dit kader werd eind 2014 geëvalueerd. De bevindingen waren dat het te summier en vrijblijvend was. Hierdoor werd het toepassen meer een administratieve handeling. Ook bleek de toepassing te complex en ontbrak het inkopers en inschrijvers aan kennis. Om het nog lastiger te maken was er ook nog eens een inhoudelijk verschil met Kabinetsbeleid (ILO versus OESO). Er was daarom behoefte aan centrale regie, kennisoverdracht en een duidelijk kader en instrumentarium.
In december 2016 is de ICIA akkoord gegaan met een nieuwe toepassing per 1 april 2017. Kernpunten hiervan zijn de verandering van:
• minimumeisen, naar (belonen voor) te leveren bijdrage.
• vinkje naar impact: van procesinspanning, naar effect.
• generieke toepassing, naar categorieën met een reëel risico.
• uniforme toepassing naar maatwerk binnen een kader.
• inkoop naar contractmanagement.
Daarnaast is het belangrijk om ook de behoeftesteller te betrekken!
Trieste voorbeelden
Kirsten Kossen van het MinBZ ging in op de vraag waarom we eigenlijk ISV toepassen? Zij bracht de ramp op Rana Plaza nog eens in herinnering. Ook vertelde zij over de kinderarbeid bij de winning van natuursteen. Verder noemde zij de mensenrechten schending bij het winnen van kobalt, een belangrijk element in onze smart phones. Als handig instrument noemde zij de MVO risicochecker.
Veranderingen voor de Rijksinkoop
Daarna vertelde Marije Geluk van MinBZK wat er voor de Rijksinkoop verandert. Het systeem van regimekeuze is vervallen. Leveranciers in een aantal risicosectoren zijn verplicht om na afsluiting van een contract met de Rijksoverheid due diligence uit te voeren naar de eigen internationale keten. Dit is conform OESO richtlijnen. De rol van de contractmanagers wordt zo nog belangrijker. Wat blijft is het toepassen van ISV als bijzondere uitvoeringsvoorwaarde. Dit geldt voor opdrachten van het Rijk boven de Europese aanbestedingsdrempels (die vallen in de risicio categorieën). Een belangrijke constatering bij de aanpak van deze problemen: One size does not fit all!
Internationale Sociale Voorwaarden en ICT
René Bergsma en Albert Geuchies van IUC Noord vertelden hoe zij ISV hebben toegepast bij de aanbesteding ROAD 2016. Belangrijke uitgangspunt was het inzichtelijk maken van relevante risico’s. Ook samenwerken met ketenpartners en het borgen van relevante betrouwbare informatie zijn belangrijk. Hun tips? Breng focus aan, zoek de verbinding, toon ambitie en vergroot je kennis. Dat laatste kan door samen te werken met kennisinstellingen als SOMO en Electronics Watch.
Internationale Sociale Voorwaarden en catering
Rob Heijink, categoriemanager Catering sprak over de misstanden bij de productie van cacao, thee en koffie. Hij constateerde dat een diepgaande kennis van de ketens en productieomstandigheden bij ons en bij de leveranciers ontbreekt. Daarnaast zijn er weinig mogelijkheden om feiten te checken. Er spelen grote belangen ook aan de kant van de certificerende instanties. Volgens hem zijn er richtinggevende uitspraken nodig. Waar kiest de rijksoverheid voor?
Due diligence
Door Tessel van Westen (MinBZ) werd ingegaan op het systeem van Due Diligence in de voedingsmiddelensector. Aangezien ik zelf op twee olieplantages gewerkt heb, was dit extra interessant voor mij. Als voorbeeld besprak hij het OESO FAO vijf stappenplan. Op dit moment zijn de besprekingen voor een IMVO-convenant in voedingsmiddelensector gaande. De partijen streven er naar om voor zomer 2017 een convenanttekst af te ronden. In de tweede helft 2017 willen zij al starten met implementatie.
In de sessie van contractmanagers Albert Geuchies (datacenters) en Mireille Hendriks (bedrijfskleding) ontspon zich een interessante discussie over het toepassen van ISV in beide categorieën.
Milan Bijl (PIANOo) en Liesbeth Unger (Human Rights@Work) lichtten de werking van een handig stappenplan toe.
Conclusie
Ik vond deze middag erg leerzaam. Het is mij wel duidelijk geworden dat dit een ingewikkeld probleem is. Iedereen in de keten moet betrokken worden, van behoeftesteller tot en met de grondstofleverancier. Er wordt weliswaar al veel gedaan op dit gebied, maar we zijn er nog lang niet.