Het Rijk kijkt bij inkopen verder dan alleen naar doelmatigheid en doeltreffendheid. Met haar inkoopvolume wil de Rijksoverheid ook maatschappelijke effecten bereiken. Dit doet zij door duurzame inkoop, gunning aan het mkb en bevordering van innovatie.
Maatschappelijk verantwoord inkopen betekent streven naar een minimale milieuschade, eerlijke beloning en goede werkomstandigheden en arbeidsparticipatie aanmoedigen. Maatschappelijk verantwoord inkopen vraagt nadrukkelijk aandacht voor aspecten als de levensduurkosten, functionaliteit,beheer, onderhoud en hergebruik.
De circulaire economie speelt daarbij een grote rol. De doelstelling is om hergebruik van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. Dit vraagt om innovatie en een intensieve samenwerking met leveranciers Categoriemanagement speelt daarbij een leidende rol. Koploper is lt. Kol. Rob van Arnhem van de categorie Bedrijfskleding. De afgelopen tijd heb ik drie hele mooie voorbeelden van innovatie in zijn categorie gezien.
Het eerste voorbeeld gaat over social return. Rob nam ons mee naar de Bigagroep, een sociale werkplaats in Zeist. Hier sorteren medewerkers militaire kleding voor hergebruik. Sinds enige tijd staan op de kazernes containers voor afgeschreven militaire en privékleding. Tot voor kort liet het Rijk voor zo’n 500.000 euro aan oude kleding gecontroleerd verbranden. Nu worden er vezels van gemaakt, die als nieuwe grondstof dienen. Defensie draagt op deze manier ook bij aan social return en probeert zuiniger met kleding om te gaan. Nu verdwijnen T-shirts en onderkleding vaak nog thuis in kledingzakken. Dit wordt binnenkort ook gerecycled. Zo wordt van oude kleding een hoogwaardige grondstof gemaakt, maar laagwaardiger gebruik kan ook, bijvoorbeeld voor autodeurvulling.
Het tweede voorbeeld zag ik op het new Years Event van MVO Nederland. Het ging hierbij om de winnaars van de Dutch Design Week die eind verleden jaar in het teken van de Circulaire Design Challenge. MVO Nederland en Fashion Council NL daagden in opdracht van het Ministerie van Defensie aanstormende designtalenten en business developers uit om een concept te ontwikkelen dat een tweede leven geeft aan oude legeruniformen die jaarlijks met honderdduizenden kilo’s bij Defensie worden ingeleverd. De Challenge was duidelijk: welke kansen met bijbehorend verdienmodel ziet een designer of business developer voor de tonnen oude uniformen en accessoires die het leger heeft liggen?
Team The Fancy, kwam met een idee voor een outdoor-lijn van tenten, hangmatten, klapstoelen en parasols.
Team Nat Weer opperde het idee om de oude legerjassen in oorspronkelijk vorm te hergebruiken: “Keer ze binnenste buiten en je hebt een prachtige regenjas. De voering is wit en kan als blank canvas dienen voor logo’s en teksten. Met lasertechniek kun je bovendien designs, logo’s of vervaging aanbrengen op de originele legerprint.”
Als derde een heel recent voorbeeld. Een van de bedrijven uit het netwerk van de Defensie contractpartner, Stichting Leger des Heils Reshare, heeft deze maand in Spanje een primeur gelanceerd. Er zijn van restmaterialen van afgeschreven Defensie gevechtskleding dekens gemaakt. Deze dekens bevatten 85% gerecycled Defensie materiaal in de samenstelling polyester en katoen en zijn van uitstekende kwaliteit en uitstraling De liefdadigheidsorganisatie stelt nu 10.000 van deze fleecedekens beschikbaar als noodhulp voor vluchtelingen in Zuid-Europa.
De laatste 2 jaar spoort het Rijk bedrijven en ministeries aan om zoveel mogelijk afgeschreven textiel geschikt te maken voor hergebruik. Defensie heeft al 10-tallen jaren een gecontroleerde retourstroom. Hiervan wordt 30% opgelapt voor hergebruik. Van het andere deel worden nieuwe producten gemaakt, zoals tassen, tenten, key-cords en dus ook dekens. De dekens bevatten 85 % gerecycled polyester en katoen uit gevechtskleding.
Rob laat zien dat inkoop via categoriemanagement een prachtig instrument is om de beleidsdoelen van de Rijksoverheid uit te voeren. Hij plaatst zelf echter wel een belangrijke kanttekening:
“Het ambitieniveau van de overheid op het gebied van innovatie en duurzaamheid hangt grotendeels af van het innovatief vermogen van de marktpartijen”
Om dat vermogen aan te spreken spelen zaken als vertrouwen, communicatie en samenwerking een belangrijke rol. Daar moeten we dus aan gaan werken. Rob laat zie dat het kan; niet alleen omdat het moet!